Eigenschappen en toepassingen mastiha

Eigenschappen en toepassingen Chios mastiha mastiek

Het beschrijven van alle eigenschappen en toepassingen van Chios mastiek (mastiha) zal veel leesvoer opleveren. Daarom zullen we het beperken tot de meest interessante zaken. Chios mastiek (in het Grieks: mastiha, of masticha) lijkt namelijk erg veel bruikbare eigenschappen te hebben en kent dan ook veel toepassingen.


Een aantal eigenschappen is bewezen. Sommige daarvan zijn al eeuwen bekend, maar zijn pas onlangs officieel erkend. Bijvoorbeeld in 2015 door de EMA.

Het gebruik van natuurlijke mastiha bij het koken, bakken en als zoetmaker

Chios mastiek is één van de oudste bekende specerijen uit het gebied rond de Middellandse Zee. Het leent zijn kenmerkende aroma aan veel voedingsmiddelen. De smaak van mastiha heeft namelijke bijzondere eigenschappen voor veel culinaire toepassingen.

Mastiek wordt traditioneel gebruikt als smaakstof voor feestelijk brood, brioches en koekjes. In bepaalde delen van Griekenland, meestal de eilanden in de Egeïsche Zee, is mastiek een smaakstof voor paassnoepjes.

Mastiek vind je ook in zoetwaren, meestal voor desserts met mastiekaroma’s en voor een heerlijk ijs bekend als “kaimaki”. Dat ijs heeft een specifieke, taaie en vezelige textuur, dankzij de toevoeging van Chios mastiek als verdikkingsmiddel.

Maar moderne Griekse chef-koks hebben bewezen dat deze specerij met zijn unieke aromatische, houtachtige en dennenachtige, exotische smaak goed samengaat met veel voedingsmiddelen. Zelfs met chocolade. Overigens is ook de koffie met mastiek bekend. Er zijn ook diverse drankjes met mastiek te koop. Zoals likeur, maar ook ouzo met mastiek.

Overigens bevatte de eerste retsina ook mastiekhars, maar dit is later vervangen door het goedkopere dennenhars.

In Griekenland en Cyprus gebruiken ze het ook om brood op smaak te brengen. In Libanon en Syrië maken ze een soort traditionele kaas met mastiek-smaak.

Mastiek als voedingssupplement

Gemalen mastiek (onvermengd) is al vele eeuwen een traditioneel natuurproduct dat o.a. bijdraagt aan het behoud van een goede darm- en maagfunctie.

Het is daarom goed voor de spijsvertering. Pure Chios mastiek heeft een adstringerende werking op de maagwand. Daardoor helpt het de maagwand te beschermen. Chios mastiek ondersteunt het behoud van een normale zuurgraad in de maag. Hierdoor verstoort het de werking van het maagzuur -en dus ook de spijsvertering- niet.

Diverse proeven tonen aan dat Chios mastiha antibacteriële (betreffende de tandplak-bacterie Fusobacterium en maag-bacterie Helicobacter pylori) eigenschappen heeft en toepassingen zou hebben voor de spijsvertering. Ook zou het een antioxiderende, antischimmel en ontstekingsremmende werking hebben.

Maar de meeste resultaten zijn in een laboratorium verkregen. Echter, de EMA heeft enkele jaren geleden de positieve werking op de spijsvertering erkend en Chios mastiek een traditioneel natuurlijk kruiden middel genoemd (HPMC). In het EMA rapport staan ook de laboratorium resultaten m.b.t. de maagbacterie.

Toepassing van Chios mastiha op de huid

Wat geldt voor Chios mastiek als supplement geldt feitelijk ook voor gebruik op de huid. Eeuwen geleden ging men er allerlei zalfjes mee maken die goed bleken te helpen. De historische (Griekse) grondleggers van de geneeskunde noemden al de kracht van mastiek. Zowel de oude Grieken en zelfs de huidige Grieken rond Chios maken zelf nog steeds zalfjes met mastiek voor wondjes e.d.

Ook hier stelt de EMA, in hetzelfde rapport, dat Chios mastiek bijdraagt aan het natuurlijke herstel van de huid bij wondjes.

Toepassingen en eigenschappen van Chios mastiha / mastiek m.b.t. mondverzorging

Het Griekse woord voor mastiek is dus “masticha” of “mastiha”.
Dit lijkt sterk op het Italiaanse woord voor kauwen: “masticare”. En dat is precies zoals de hars al eeuwen in gebruik is: om op te kauwen, zoals kauwgom.

Kauwen op mastiek helpt bij de verzorging van de tanden. Tevens draagt het bij aan het in stand houden van gezond tandvlees.

Daarnaast bevochtigt het de mondholte, omdat het de aanmaak van speeksel stimuleert. Hierbij reinigt het en verfrist het de mond. Volgens een universitaire studie in de jaren 80 helpt het kauwen op mastiek de vorming van tandplak te remmen. Daarom helpt het gaatjes en ander ongemak in de mond te voorkomen.

In de tandheelkunde wordt mastiek gebruikt als onderdeel van tandvullingen en voor tandvormen.

Ten slotte wordt tegenwoordig de eugenol uit mastiek olie in de tandheelkunde gebruikt als een antiseptische en kalmerende stof. Overigens is dit de typische geur die u ruikt bij de tandarts. Mastiek wordt gebruikt als tandpasta en ingrediënt van mondspoelingen ten behoeve van de reiniging van de mondholte.

Toepassingen en eigenschappen van Chios mastiha / mastiek als onderdeel van verbanden en pleisters

Uit relevante publicaties blijkt dat mastiha uitstekende eigenschappen bezit voor toepassingen in verbanden en pleisters. Daarbij heeft het hechtende eigenschappen. Hierbij heeft het geen ongewenste neveneffecten op de huid (waaronder dermatitis en verkleuring van de huid).

Deze unieke natuurlijke hars wordt reeds vaker gebruikt als bestanddeel van verbanden, pleisters, kompressen en andere middelen die worden toegepast voor de bescherming van wonden. Alsmede bij postoperatieve incisies.

Industrieel gebruik

Ook in de industrie zijn diverse eigenschappen van mastiha geschikt voor veel toepassingen. Het is gedeeltelijk oplosbaar in alcohol en volledig oplosbaar in ether, terpentine en andere organische oplosmiddelen. Daarom wordt het op grote schaal gebruikt in de industrie.

Ook is Mastiek-olie een geurstof. En tevens een stabilisator voor geurstoffen. In de textiel- en katoenindustrie is het een stabilisator van kleurstoffen voor textiel, en dan vooral voor zijde. In de elastieken- en kunststofindustrie, bij de productie van kleuren, lijmen en kleefstoffen, bij kamferproductie en in kleurendruk, is mastiek een stabilisator voor kleurstoffen.

Maar mastiek is ook al geruime tijd een stof voor het maken van hoogwaardige vernissen voor muziekinstrumenten (zoals violen) en voor vliegtuigen, meubels enz.

Verder onderzoek naar eigenschappen en toepassingen Chios mastiek (mastiha)

Inmiddels is mastiek een erkend natuurproduct in de (medische) wereld. Men ontdekt steeds meer eigenschappen en het aantal toepassingen neemt nog steeds toe. Mede daarom staat er op Chios een onderzoekscentrum dat onderzoek doet naar de vele mogelijkheden van mastiek.

Tevens is er een fraai museum op Chios te vinden dat alle aspecten van mastiek toont en uitlegt. Er zijn veel artikelen te vinden over mastiek, zoals dit (nuchtere) artikel van de New York Times (helaas is dit artikel sinds kort alleen nog te lezen met een account bij de NYT).

Technische achtergronden

Er bestaan heel veel studies naar de werking van mastiek. Het is jammer dat binnen Europa maar weinig bestaat (in Nederland zelfs helemaal niets), uitgezonderd een paar onderzoeken in Griekenland.

Gelukkig zijn er genoeg “technische” documenten te vinden over de samenstelling en de veiligheid bij gebruik:

Daarentegen is buiten Europa veel meer voorhanden over de bekende eigenschappen en (mogelijke) toepassingen van Chios mastiha / mastiek. Op de officiële wetenschapssite van de Amerikaanse overheid is vrijwel alles te vinden over Chios mastiek. Men erkent in Amerika (officieel) veel meer toepassingen dan binnen Europa!

Huidige toepassingen mastiha

Door de bijzondere eigenschappen van mastiha /mastiek zijn er tegenwoordig veel toepassingen van te vinden. Er is een verscheidenheid aan producten te vinden met de mastiekhars. Waaronder alcoholische dranken, kauwgom, snoep, frisdrank, crèmes, lotions, tandpasta’s, kruiden en nog meer.

Chios mastiek zit steeds vaker in gezichtscrèmes, waarin het voor een strakke en gladde huid zal moeten zorgen. In Frankrijk heeft een recensent Chios mastiek de “natuurlijke botox” genoemd en dat heeft de verkopen van het betreffende merk flink doen stijgen.

Het is ook steeds vaker te vinden in mondproducten, zoals tandpasta en mondwater. En de laatste paar jaar komen er zo’n beetje per maand leveranciers bij die Chios mastiek (vaak GEEN 100% en vermengd met goedkopere stoffen) verkopen als voedingssupplement.

En nu maar hopen dat er genoeg mastiekbomen zijn om aan de enorme vraag (ook uit o.a. het Midden-Oosten, Zuid-Korea, Rusland en de Verenigde Staten) te voldoen! Inmiddels stijgt de prijs van Chios mastiek flink en dat zal niet veranderen.

Immers, bruikbare mastiekhars komt alleen uit de bomen in het zuiden van Chios. Om de paar jaar verbranden er weer duizenden bomen en het duurt minstens 6 jaar voordat een boom weer bruikbare hars kan leveren.